Salam hörmətli oxuyucularımız bu dəfə sizə , zamanımızda çox az istifadə olunan amma insan üçün xeyirlərini saydıqca bitməyəcək bir ədviyya, hil haqqında yazacam.Bəhs etdiyim ədviyya haqqında məlumatı orta əsr mənbələrində axtarmağa çalışdım.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hil, onun insan üçün faydaları və yalnış istfadəsi zamanı zərərləri.
Hil insanı şadlandırır, ürəyə qüvvət verir, mədəni bərkidir, ürək bulanmasına, qazlara, qara ciyər xəstəliklərinə qarşı faydalıdır. Məhəmməd hüseyn xan yazır ki, hil bızi ruhi xəstəlikləri, məsələn, epilepsiyanın müalicəsi üçün işlənilir.O böyrəkdə olan daşları əridir.Beləliklə hil xörəklərə ləzzət verən ədviyya olmaqla yanaşı, həmdə təsirli müalicə vasitəsidir. Lakin orta əsr mənbələri qeyd edir ki, hilin həddindən artıq istifadə edilməsi bir sıra xəstəliklərə gətirib çıxara bilər. Məsələn, o ağ ciyər üçün zərərlidir. Hilin bu nöqsanını aradan qaldırmaq üçün onu şəkərlə istifadə edirlər.
Orta əsr mənbələri hili nəqədər qəbul etmək qaydalarınıda ğöstərir. Bir dəfədə qəbul olunan hilin miqdarı bir misqaldan ( 4. 5 qramdan ) çox olmamalıdır. Orta əsr əzcaçı və həkimləri hili tapmadıqda onu hindistanda bitən Kəbabə adlı bitki ilə əvəz edirdilər.
Hil, Çində, Hindistanda, Şrilankada, şərqiafrikada və cənubi amerikada becərilən bitkinin toxumlarıdır.Ən qədim zamanlardan bəri Azərbaycan milli mətbəxində və əzcaçılıqında istifadə olunur.
Müasir teqdiqatlar göstərir ki, hilin tərkibində efir yağları,rezin və amidon adlı maddələr vardır.Avropalılar hili müxtəif kökə bişirmələrinə, eləcədə qəhvəyə qatırlar.İspirli içkilərin istehsalında istifadə edirlər.Hil Kiraso ,Şartrez , Anqostura kimi məşhur likörların tərkib hissəsidir.
